می دانید تیروئیدکتومی چیست و چرا انجام می شود؟ آیا انجام جراحی تیرویئدکتومی عوارض جانبی به همراه دارد؟ اگر بخواهیم به طور خلاصه به این سوالات پاسخ دهیم باید بگوییم که تیروئیدکتومی روشی است که در آن تمام یا بخشی از غده تیروئید برداشته می شود، افرادی که به سرطان تیروئید، گواتر و ندول های تیروئید مبتلا هستند، ممکن است احتیاج به تیروئیدکتومی داشته باشند. به طور کلی در این مقاله قصد داریم درباره جراحی تیروئیدکتومی صحبت کنیم و سپس می خواهیم شما را با سرطان تیروئید و انواع آن آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.
تیروئیدکتومی چیست؟
تیروئیدکتومی یک عمل کم تهاجمی جهت برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید است. زمانی که تیروئید دچار توده های بدخیم یا خوش خیم شود ممکن است نیاز باشد بخشی یا تمام آن برداشته شود. همانطور که می دانید غده تیروئید برای بدن بسیار مهم است و اگر برداشته شود می تواند برای بیمار مشکلاتی ایجاد کند. تیروئیدکتومی انواع مختلفی دارد که شامل تیروئیدکتومی ساب توتال(در این نوع جراحی یک لوب تیروئید، ایستموس و قسمتی از لوب دوم تیروئید برداشته می شود.)، تیروئیدکتومی توتال(در این روش جراحی غده تیروئید را به طور کامل بر می دارند.)، لوبکتومی تیروئید( در این روش جراحی تمام یک لوب برداشته می شود)، لوبکتومی تیروئید با ایسموسکتومی (تمام یک لوب تیروئید و بخش بین لوب ها برداشته می شود.) و لوبکتومی جزئی تیروئید( فقط بخشی از یک لوب تیروئید را برمی دارند.) می شود.
جراحی تیروئید به روش تیروئیدکتومی هم مانند سایر جراحی ها ممکن است با یک سری عوارض همراه باشد. از عوارض این جراحی می توان به مواردی مانند آسیب رسیدن به عصب های حنجره و تارهای صوتی، افت کلسیم خون، خونریزی وعفونت اشاره کرد. نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید سطح کلسیم پس از جراحی تیروئید است چرا که یکی از شایع ترین عوارض پس از انجام جراحی افت کلسیم می باشد. غدد پاراتیروئید هورمونی تحت عنوان پاراتیروئید را ترشح می کند که این هورمون در تنظیم میزان کلسیم خون نقش دارد پس آسیب دیدن این غدد در حین جراحی باعث افت کلسیم خون می شود. به طور کلی مواردی مانند خستگی مفرط، گرفتگی عضلات، خشکی پوست و احساس سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها از علائم افت کلسیم محسوب می شوند.
اقدامات لازم بعد از جراحی تیروئیدکتومی
- به مدت یک هفته پس از جراحی غذاهای نرم مثل سوپ، حلیم، پوره سبزیجات و همچنین نوشیدنی های خنک مصرف کنید.
- به هیچ وجه غذاهای ادویه دار نخورید.
- از موادغذایی حاوی کلسیم از قبیل شیر، لوبیا سفید، کلم بروکلی و بامیه استفاده کنید.
- در صورتی که کل غده تیروئید برداشته شود باید قبل از صبحانه قرص لووتیروکسین مصرف کنید.
- اگر به غدد تیروئید آسیبی وارد شده باشد مصرف مکمل های کلسیمی را فراموش نکنید.
- از داد زدن و بلند صحبت کردن بپرهیزید.
ید درمانی در سرطان تیروئید
یکی از روش های درمان سرطان تیروئید پس از جراحی تیروئیدکتومی، ید درمانی است که به منظور از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده انجام می شود. این روش کاملا بی خطر بوده و معمولا برای درمان سرطان فولیکولار و پاپیلاری تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد. به طور معمول ید درمانی بین 4 تا 5 هفته پس از برداشتن تیروئید توصیه می شود اما می تواند ماه ها یا سال ها پس از جراحی به تاخیر بیفتد. توجه داشته باشید برای انجام ید درمانی باید یک سری نکات را رعایت کنید که عبارتند از:
- لیست داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید.
- در صورت احتمال بارداری و یا سابقه آلرژی به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر در دوران شیردهی هستید با پزشک خود در میان بگذارید.
عملکرد غده تیروئید
تیروئید یک غده پروانه ای شکل در نزدیکی گلو است و دارای دو لوب چپ و راست می باشد. یکی از خصوصیات مهم غده تیروئید جذب ید است به طوری که ید موجود در موادغذایی را جذب کرده و آن را به هورمون های تیروئیدی از قبیل تیروکسین(T4) و تری‌یدوتیرونین(T3) تبدیل می کند. یکی از بیماری های مرتبط با غده تیروئید سرطان تیروئید می باشد که ابتدا با تغییر یا جهش در سلول ها آغاز می شود و در ادامه با رشد بی رویه سلول های داخل غده تیروئید باعث ایجاد تومورهای سرطانی در بافت تیروئید می گردد. لازم به ذکر است عواملی مانند جنسیت(سرطان تیروئید در خانم ها شایع تر از مردان است)، سن(معمولا در زنان 40 تا 50 سالگی و در مردان 60 تا 70 سالگی)، عدم وجود ید در رژیم غذایی، چاقی بیش از حد، قرار گرفتن در معرض اشعه های رادیواکتیو و وراثت ریسک ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می دهند.
انواع سرطان تیروئید
سرطان تیروئید به انواع سرطان تیروئید پاپیلاری، سرطان تیروئید فولیکولار، سرطان تیروئید مدولاری و سرطان تیروئید آناپلاستیک تقسیم می شود. شایع ترین نوع سرطان تیروئید، سرطان تیروئید پاپیلاری است. خوشبختانه این نوع سرطان رشد کندی دارد و قابل درمان می باشد اما این نکته را در نظر داشته باشید در صورت عدم درمان امکان پیشرفت این بیماری وجود دارد. سرطان تیروئید پاپیلاری معمولا به غدد لنفاوی گردن مهاجرت می کند اما ممکن است به سایر نقاط بدن از جمله ریه ها، کبد و مفز استخوان هم سرایت کند. به طور معمول این نوع سرطان علائمی ندارد اما از رایج ترین علائم آن می توان به وجود توده در ناحیه گردن اشاره کرد.
دومین نوع شایع سرطان تیروئید، سرطان تیروئید فولیکولار است. این نوع سرطان تهاجمی تر از سرطان تیروئید پاپیلاری می باشد و در زنان 3 برابر بیشتر از مردان مشاهده می شود. سرطان تیروئید فولیکولار قدرت متاستاز (مهاجرت) بسیار بالایی دارد و به مغز، کبد، مثانه و استخوان متاستاز می دهد. خوشبختانه این بیماری قابل درمان است اما سن در روند درمان بسیار تاثیرگذار می باشد، بیماران بالای 55 سال نسبت به بیماران جوان تر بیماری تهاجمی تری دارند. سرطان تیروئید مدولاری از سومین نوع شایع سرطان تیروئید است.
جالب است بدانید این نوع سرطان برخلاف سرطان تیروئید پاپیلاری و سرطان تیروئید فولیکولار که از سلول های تولید کننده هورمون های تیروئید ناشی می شوند از سلول های پارافولیکولی یا سلول های C منشاء می گیرد. این سلول ها در تولید هورمون کلسی تونین نقش دارند. سرطان تیروئید آناپلاستیک نوعی نادر و بدخیم از سرطان تیروئید است. در این نوع سرطان تومورها به سرعت رشد می کنند و شانس آن ها برای بهبودی و درمان کمتر است. سرطان آناپلاستیک نسبت به سایر سرطان های تیروئید شیوع کمتری دارد اما در مردان شایع تر از زنان است. از علائم این بیماری می توان به سرفه خشک، مشکل در بلع، درد یا احساس فشار در گردن و وجود توده در جلوی گردن اشاره کرد.
سخن پایانی
غده تیروئید، غده ای درون ریز در ناحیه گردن است که عملکردهای مهمی از جمله تولید هورمون های تیروئیدی را بر عهده دارد. در این مقاله سعی کردیم که شما را با غده تیروئید و عملکرد آن آشنا کنیم و همچنین به روش درمان سرطان تیروئید اشاره کردیم. به طور کلی آشنایی با تیروئیدکتومی می تواند به بیمارانی که درگیر سرطان تیروئید هستند و نیاز به این جراحی دارند کمک بسیاری کند. خوشحال می شویم نظرات خود را در بخش کامنت با ما در میان بگذارید و همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مطب دکتر سامان نیک اقبالیان مراجعه کنید.
یک پاسخ